Burkina Faso'da Cumhurbaşkanı Kabore'nin alıkonulması sonrası belirsizlik sürüyor

Burkina Faso'da Cumhurbaşkanı Roch Christian Kabore'nin asker tarafından alıkonulmasının ardından ülkede belirsizlik devam ediyor.

Hükümetten veya ordudan henüz resmi açıklama yapılmazken, yerel ve uluslararası basındaki haberlerde, Meclis Başkanı Alassane Sakande ve Başbakan Lassina Zerbo'nun da başkent Vagadugu'daki Paspanga jandarma kampına götürüldüğü belirtildi.

Sosyal medyada Cumhurbaşkanı Kabore'ye ait olduğu iddia edilen kurşunlanmış bir aracın görüntüsü paylaşılırken, Kabore'nin Fransa Büyükelçiliğine kaçmaya çalıştığı sırada yakalandığı öne sürüldü.

Askerlerle cumhurbaşkanlığı korumaları arasında çatışma çıktığı ve Kabore'nin 4 korumasının da alıkonulduğu kaydedildi.

Kabore'den 'silah bırakma çağrısı' paylaşımı

Cumhurbaşkanı Kabore, resmi Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, ülkesinin zor bir dönemden geçtiğini belirtti.

Böyle zamanlarda demokratik kazanımlara sahip çıkmak gerektiğini vurgulayan Kabore, "Silahlarına sarılanları toplumun yüksek yararı için silahlarını bırakmaya davet ediyorum. Anlaşmazlıklarımızı birbirimizi dinleyerek ve diyalog yoluyla çözmeliyiz." ifadesini kullandı.

Sabah saatlerinden itibaren isyancı askerler tarafından alıkonulduğu belirtilen Cumhurbaşkanı Kabore'nin attığı tweet bazı soru işaretlerine neden oldu.

Kabore'nin tweetinde "askere silah bırakma çağrısında bulunması", Cumhurbaşkanının isyancı askerlerin elinde değil, kendisine destek veren başka bir grubun yanında olabileceği ihtimalini akıllara getirdi.

Sosyal medyada da Kabore'nin kendisine yakın olan jandarma ekiplerinin yanında olduğu iddiaları yer aldı.

Kabore'nin partisinden açıklama

Cumhurbaşkanı Kabore'nin partisi Halkın İlerleme Hareketi (MPP), ülkede dünden bu yana yaşanan askeri hareketliliğe ilişkin yazılı açıklama yayımladı.

Açıklamada, "Cumhurbaşkanı Kabore ve bir bakana suikast girişiminde bulunuldu, Kabore'nin şahsi ikametgahı saldırıya uğradı, ağır silahlı ve yüzü maskeli kişiler Cumhurbaşkanlığı Sarayının etrafını sardı, devlet kanalı ve radyosu işgal edildi." ifadeleri kullanıldı.

Ülke demokrasisinin tehlikede olduğu vurgulanan açıklamada, "Başta MPP üye ve sempatizanları olmak üzere tüm demokrat ve vatanseverleri, bu 'gerici darbe girişimine' karşı çıkmaya ve bu 'müsadereyi' hezimete uğratmak için derhal seferber olmaya davet ediyoruz." ifadeleri kullanıldı.

Açıklamada, "vatansever" ve "sadık" silahlı kuvvetler ve güvenlik mensuplarına da cumhuriyetin kurumlarını istikrarsızlaştırmak için defalarca denenen bu girişimden kendilerini ayrıştırmaları çağrısı yapıldı.

Açıklamada, uluslararası toplum, Burkina Faso'nun ve demokrasinin dostları da bu istikrarsızlaştırma girişimine karşı durmaya davet edildi.

Cumhurbaşkanı Kabore'nin nerede tutulduğuna dair ise herhangi bir bilgi paylaşılmadı.

Afrika Birliğinden kınama

Öte yandan, Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Moussa Faki Mahamat da yaptığı yazılı açıklamada, Burkina Faso'da yaşanan "darbe girişimini" kınadı.

Mahamat, açıklamasında, "Afrika Birliği, Burkina Faso'nun ulusal ordusunu ve güvenlik güçlerini, cumhuriyetçi görevlerine, yani iç ve dış güvenliğin savunmasına sıkı sıkıya bağlı kalmaya çağırıyor." ifadesini kullandı.

ECOWAS: Asker kışlasına dönsün

Öte yandan Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) da askere "kışlana dön" çağrısı yaptı.

ECOWAS tarafından yapılan yazılı açıklamada, dün başlayan darbe girişiminin neden olduğu durumun büyük bir endişeyle izlendiği belirtildi.

Cumhurbaşkanı Kabore'nin fiziksel bütünlüğünden askerin sorumlu olduğuna dikkat çekilen açıklamada, "ECOWAS, askerden cumhuriyetçi bir tavır takınarak kışlasına dönmesini talep ediyor." ifadesine yer verildi.

Kalkışmanın arkasındaki isim Yarbay Damiba

Askeri kalkışmanın arkasında ise Yarbay Paul-Henri Sandaogo Damiba'nın olduğu bilgisi paylaşıldı.

Yarbay Damiba'nın, 12 Ocak'ta "darbe hazırlığı yapmak" suçlamasıyla gözaltına alınan 12. Komando Piyade Alayı Kolordu Komutanı Yarbay Mohamed Emmanuel Zoungrana ile de ilişkili olduğu belirtildi.

Kabore tarafından 3 Aralık 2021'de "İkinci Askeri Bölge Komutanı" olarak atanan Damiba'nın 2015'teki darbe girişiminde de yer aldığı ortaya çıktı.

Eylül 2015'teki darbe girişiminin arkasında olduğu gerekçesiyle 20 yıl hapis cezasına çarptırılan General Gilbert Diendere'nin yargılandığı davada, Damiba'nın da ifadesine başvurulduğu öğrenildi.

Mali'deki cunta lideri Mamady Doumbaya gibi Paris Harp Okulunda eğitim gören Damiba'nın Haziran 2021'de piyasaya sürülen "Batı Afrika Orduları ve Terörizm: Belirsiz Cevaplar" başlıklı kitabı bulunuyor.

Asker, devlet televizyonunun etrafını çevirdi

Sosyal medyadaki paylaşımlarda, devlet televizyonu RTB binasının etrafının askeri araçlarla çevrildiği görüldü.

Bazı kaynaklar, askerin bina içine girdiğini ve kısa sürede açıklama yapacağı iddiasında bulundu.

Öte yandan Fransa'nın Vagadugu Büyükelçiliğinden yapılan açıklamada, bugün yapılacak 2 Air France seferinin iptal edildiği kaydedildi.

Açıklamada, vatandaşlara "evlerinde kalmaları" çağrısında bulunuldu.

Olaylar, dün sabah başladı

Dün sabah, Vagadugu'daki iki askeri kışlada sabah silah sesleri duyulmuş ve olayın kalkışma olabileceğinden endişe edilmişti.

Hükümet, darbe ihtimalinin bulunmadığını duyurmuş ve durumun kontrol altında olduğunu ifade etmişti.

Askerlerin darbe niyetiyle değil daha iyi çalışma şartları talebiyle isyan çıkardığı belirtilmiş, ülke çapında mobil internet kesintisi yaşanmıştı.

Açıklamaların ardından sokağa dökülen bir grup, hükümet partisi Halkın İlerleme Hareketinin binasına saldırmıştı. Bunun üzerine ülke çapında, ikinci bir emre kadar 20.00-05.30'a kadar sokağa çıkma yasağı ilan edilmiş, eğitime de 2 gün ara verilmişti.

Akşam saatlerinde ise Cumhurbaşkanı Kabore'nin evinin etrafında silah sesleri duyulmuş ve Kabore'nin alıkonulduğu öne sürülmüştü.

Cumhurbaşkanı Kabore'yi zora sokan terör sorunu

Burkina Faso'da 22 Kasım'da Sanmatenga eyaletinde düzenlenen saldırıda, 9'u jandarma 19 kişi hayatını kaybetmişti.

Sahel bölgesinde 14 Kasım'da düzenlenen saldırıda ise 49'u asker 53 kişi yaşamını yitirmiş, ülke çapında Cumhurbaşkanı Roch Christian Kabore'nin istifası için eylemler düzenlenmişti.

Terör saldırılarında üst üste çok sayıda askerin hayatını kaybetmesi kamuoyunda tartışma konusu olmuştu.

Terörle mücadelede başarısızlıkla eleştirilen Kabore, 9 Aralık'ta Başbakan Joseph Marie Dabire'yi görevden alarak 2 gün sonra yerine Lassina Zerbo'yu getirmişti.

Komşu ülke Mali'deki El Kaide ve DEAŞ bağlantılı terörist gruplar, 2015'ten bu yana Burkina Faso'nun kuzey ve doğusunda sık sık saldırı düzenliyor.