ERBİL

Irak merkezi hükümeti, Kerkük başta olmak üzere statüsü tartışmalı bölgelerin çoğunda 3 yıl sonra tekrar denetimi sağladı.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) ve Irak merkezi hükümeti arasındaki gerginlik, Erbil yönetiminin 25 Eylül'de tek taraflı bir kararla tartışmalı bölgeleri de dahil ederek referanduma gitmesiyle patlak verdi.

Erbil ve Bağdat arasındaki gerilim, Haşdi Şabi, Irak ordusu ve federal polisten oluşan ortak güçlerin önceki gün, sabah saatlerinde çatışmaya girmeden tüm kenti kontrol etmesiyle daha da tırmandı.

Operasyonun 1'inci gününde Kerkük kent merkezi başta olmak üzere Kuzey Petrol Şirketi, Baba Gurgur Petrol Yatakları, K1 Askeri Üssü, elektrik santrali, Molla Abdullah Rafinerisi, Kerkük Havaalanı, Tazehurmatu Karargahı, Leylan, Dakuk, Yaycı, Tirkalan kasabalarıyla,Tikrit Köprüsü, Kerkük'ün güneyindeki ana karayolun tamamında kontrol sağlandı.

Irak güvenlik güçlerinin ilerleyişinin Kerkük'le sınırlı kalacağı tahmin ediliyordu ancak, operasyonun tüm tartışmalı bölgeleri kapsadığı ikinci gündeki ilerleyişle netleşti.

Operasyonun 2'nci gününde ise Irak güçlerince, Musul'un batısındaki Sincar, güneyinde Mahmur ilçesi ve doğusundaki Başika, Irak-Suriye arasındaki Rabia Sınır Kapısı, Musul Barajı, Diyala vilayetinin Hanekin ilçesi, ona bağlı Karatepe ve Celavla kasabalarında kontrol sağlandı.

Yaklaşık 48 saat süren operasyon sonucunda Peşmerge güçleri, 2014 yılında terör örgütü DEAŞ'tan ele geçirdiği bölgelerin birçoğunu çatışmaya girmeden bırakıp çekildi.

IKBY, petrol kaynağının yarısını kaybetti

IKBY, günlük ihraç ettiği petrolün yarısını Haziran 2014'ten itibaren denetimini ele geçirdiği Kerkük'teki Bay Hasan ve Havana Petrol kuyularından temin ediyordu.

Kerkük operasyonu sonucu IKBY'nin iki önemli petrol kuyusunu kaybetmesiyle günlük yaklaşık 300 bin varil petrol kaybına uğradığı ifade ediliyor.

Tartışmalı bölgelerin statüsü ve 140'ıncı madde

Irak merkezi hükümeti ve IKBY arasındaki tartışmalı bölgelerin statüsünün belirlenmesi için anayasanın 140'ıncı maddesi, 2007 yılına kadar söz konusu bölgelerin normalleşmesinden sonra nüfus sayımının yapılması ve referanduma gidilmesini içeriyordu.

Ancak bu maddenin yürürlüğe girmesinin üzerinden 10 yıl geçmesine rağmen herhangi bir gelişme yaşanmadı.

Tartışmalı bölgeler, Kerkük vilayetinin tamamı, Salahaddin'in Tuzhurmatu ilçesi, Diyala'nın Hanekin ilçesiyle, Karatepe, Celavla ve Mendeli kasabaları, Musul'un ise Mahmur, Sincar ve Şeyhan ilçeleriyle Başika kasabasını kapsıyor. 

Muhabir: İdris Okuducu